Vi budde i Kolbotn fram til eg var ti år. Då flytte vi til Hedalen, til slektsgarden der far min vaks opp. I ungdomstida vart eg interessert i friluftsliv, etter at vi hadde jakt og friluftsliv som valfag på ungdomsskulen. Læraren tok oss mellom anna med på snøholeturar, vi tok jegerprøvekurs, og var på rypejakt. Elles dreiv eg med skihopp, volleyball og fotball, og gjekk idrettslina på Fagernes. Og sidan det høyrer 1000 mål skog til garden, gjekk eg lina for skogbruk i Hov i Land, og lina for utmarksforvalting ved distriktshøgskulen på Evenstad i Østerdalen. Så flytte eg heim for å ta over garden i 1995, kjøpte ti sauer av naboen, og var så smått i gang. Eg er interessert i naturforvalting, og er oppteken av at vi må utnytte ressursane på ein berekraftig måte. Plantar og tre bind opp mykje CO₂, men skog og kratt må tynnast og hoggast så det ikkje rotnar på rot. Så må krattet og hogsten brukast, til dømes til dyrefôr, byggemateriale og ved, så det kjem til nytte. No ser vi at fjellet gror ned grunna mindre hogst, færre beitedyr og mildare vêr, og hadde det ikkje vore for beitedyra, hadde det grodd ned endå fortare. Dessutan må eg seie eg blir oppgjeven når avisene skriv at bøndene ikkje tek omsyn til miljøet, for om vi ikkje kan drive som no, kvar skal vi få maten vår frå då? No har eg om lag 100 vinterfôra sau, så det er travelt under lamminga, men eg har heldigvis god hjelp av sambuaren min og mora mi. Og når vi fyrst er inne på lamming, må eg nemne ein syttande mai for nokre år sidan. Eg var nede i bygda, oppkledd i bunad og min finaste stas. Så fekk eg beskjed om at det var lamming på gang, og eg kasta meg i bilen og køyrde oppatt det fortaste eg vann. Men så viste det seg at alle arbeidskleda mine var på vask, og det enda med at eg måtte ta kleda frå fugleskremselet! (Tekst og foto: Arne Martin Bøe)
På fritida er det skyting, jakt og fiske som er dei store hobbyane mine. Når det gjeld skyting, har eg vore med som deltakar på landsskyttarstemnet sidan eg var 11 år. Det har vorte finaleskyting fleire gonger, og eg har også fått medalje. For konkurranseinstinktet er det ikkje noko å seie på! Når hausten kjem, er det elgjakt som gjeld. Eg er med på jaktlaget til far min, og i fjor haust skaut eg min fyrste elg, noko som var ei stor oppleving! Sidan eg har vakse opp med elva Begna som næraste nabo, har eg ikkje reint få fisketurar bak meg, sumar som vinter. Det har naturleg nok vorte mest fisking i Begna, men eg likar også godt å reise opp på åsen for å fiske. Vi har hytte i Hedalen, og eg kan ikkje tenkje meg noko betre enn når eg tidleg ein fin sumarmorgon dreg ut til Buvassfaret eller Øyvassfaret for å fiske. Då har eg heile dagen heilt for meg sjølv, og alt eg høyrer rundt meg er naturens eigne lydar. Det er ikkje mykje som kjem opp mot det! Eg må likevel vedgå at eg ikkje er så begeistra for å ete fisk, men fiskepinnar går greitt! I fjor haust fekk eg fagbrev som tømrar. Læretida er på to år, og eg var så heldig å få lærlingplass hjå Valdresbygg, der eg også fekk fast jobb etterpå. Den største jobben eg har vore med på var bygginga av NAUS, og akkurat no held vi på å setje opp ein tomannsbustad på Heggenes. Når vi er ferdige der, skal vi til med bygginga av Øystre Slidre helsetun. Det er langt frå den sørlegaste delen av Begnadalen til Øystre Slidre, så eg leiger ein stad i Rogne for å unngå all køyringa. Men eg reiser stort sett heimatt kvar helg, for å slappe av saman med familien. Og foreldra mine synest nok at det kan bli vel mykje avslapping, for eg synest det er godt å sove ut når helga kjem! (Tekst og foto: Arne Martin Bøe)
Eg er fødd og oppvaksen rett utanfor Jessheim, men reiste til Hedalen i alle feriar og mange helger, sidan far min og foreldra hans kjem herifrå. Då var vi på mange turar ute i naturen, både på ski og til fots, og eg var også ivrig med fiskestonga. Derfor vart eg tidleg glad i naturen – eg fekk eit nært forhold til Hedalen, og har hatt ein draum om å flytte hit så lenge eg kan hugse. Så eg byrja å sjå etter arbeid her, og vart veldig glad då eg fekk jobb i fabrikken hjå Hedda hytter i 2004, der eg no er fabrikkleiar. På fabrikken produserer vi element, der veggseksjonane blir laga ferdige med vindauge, isolasjon, innvendig og utvendig panel, så hyttene er raske å sette opp. Utanom arbeidet har eg behalde friluftsinteressa, og er ofte fisketur, eller eg går ein tur i naturen. Om vinteren likar eg å pilke, eller eg tek meg ein skitur. Eg har også eit par turvener; ein Alaska husky som held meg med selskap, og når sonen min er med fyrar vi opp eit bål, for det er med på å gjere turen ekstra triveleg. Eg er interessert i gamalt handverk, og har vore på smikurs dei to siste vintrane. Eg har ei esse, men sidan eg må stå ute på gardsplassen når eg skal smi, vart det ikkje noko smiding no i sumar på grunn av turken. Så det blir nok til at eg set meg opp ei smie. Eg er også interessert i norrøn mytologi og historie, og var på vikingtreff i Gudvangen no i sumar. Her er det ein vikinglandsby med marknad og sal av handverk og varer med tilknyting til vikingane, så det var artig å sjå. Elles køyrer eg ein 2001-modell Harley Road King med 1450 m³ motor, og har også ein Harley-Davidson Sportster ståande. Den har eg tenkt at kjærasten min skal få køyre berre ho får teke lappen, og då håpar eg at vi får mange fine turar saman. (Tekst og foto: Arne Martin Bøe)
Som smågut bygde eg og fleire andre ungar ein stor indianarleir i Veme utanfor Hønefoss, der eg vaks opp. Leiren hadde sju-åtte tipi´ar og eit par steinhytter, og eg leika her nesten kvar dag i sju-åtte år, så det vart mange timar! Eit par år etter at eg var ferdig utdanna industrimekanikar, møtte eg ho som skulle bli kona mi. Vi flytte til Hønefoss og budde der fram til 1980, før vi busette oss i Hedalen, der kona mi kjem frå. Eg fekk jobb hjå Interpower i Begnadalen, men byrja etter kort tid som røyrleggjar for Ivar Lie & søner. Og sidan den gongen har eg vore røyrleggjar, dei siste åra i eige firma. No er eg pensjonist, men tek framleis på meg ein del oppdrag. Eg har vore interessert i gamle bygningar heilt sidan eg som gutunge var med og bygde steinhytter i skogen, og den store hobbyen min er å restaurere og halde ved like dei gamle tømmerhusa på setra vår, Haugevolla. Elles er eg med i fleire lag og foreiningar i bygda, mellom anna Bautahaugens vener. Bautahaugen er eit levande museum, der vi har temadagar kvar laurdag i sumarsesongen, om til dømes skinntrykk, ysting og tegerarbeid. Det er ca 1000 besøkjande innom i løpet av sumaren. Eg har også vore medlem av Vassfaret lionsklubb i 20 år. Lions er nøytral med omsyn til religion og politikk, og samlar inn pengar til veldedige formål lokalt, nasjonalt og internasjonalt. Dessutan sit eg i styret i helselaget, der vi mellom anna støttar ulike føremål i bygda. Av andre interesser kjem motorsykkelturar og militær tattoo høgt på lista. Når det gjeld militær tattoo er det sjølvsagt artig å sjå det på tv, men det kan ikkje samanliknast med å vere til stades. Det har difor vorte fleire turar til Oslo, og eg har endatil vore i Edinburgh to gonger! (Tekst og foto: Arne Martin Bøe)
Eg vaks opp i Hedalen, og måtte flytte på hybel for å gå skule. Og sidan eg var ein ivrig skihoppar, søkte eg meg til skular med hoppbakke i nærleiken. Fyrste stopp var folkehøgskulen i Hurdal, så eit år på maskin og mek. på Raufoss, før eg gjekk tre år på idrettslina på Fagernes. Men eg var også interessert i musikk og song, og medan eg gjekk på idrettslina var eg med og fekk liv att i Arken Ten Sing. Dette gav meirsmak, så eg søkte meg inn på musikklina på bibelskulen i Oslo, og dirigerte også eit par kor medan eg budde i byen. Etter Oslo vart det ein del flytting og fleire studiar innan song, samt arbeid som dirigent både her heime og på Vestlandet, før eg kom attende til Valdres for godt. No er eg busett i Slidre, og har ei halv stilling som rektor på kulturskulen, og ei halv stilling som leiar for kultursektoren i kommunen. Eg syslar også med eit spennande prosjekt for å finne ut korleis vi kan få meir kompetanse på moderne teknologi i Valdres. Kort tid etter at eg kom heim til Valdres starta eg opp koret Kurve, som er eit av hjarteborna mine. Vi skal ha to konsertar no i september, ein på Svalbard og ein i Hedalen. Elles er eg glad i friluftsliv, og eg har tidlegare drive med klatring. Av turane eg hugsar best, var klatreturen opp sydpilaren på Stetind, og då eg hoppa frå det eine til det andre «hornet» på Svolværgeita. Eg har også vore oppteken av den globale situasjonen sidan byrjinga på 1990-talet, og er engsteleg for utviklinga. Eg håpar verkeleg ikkje at det går så langt at vi må slåst for maten. No som ungane våre har byrja på skulen, har eg eit håp om at det skal bli meir tid til sosialt samvære og friluftsliv framover. Og skal eg vere ærleg, drøymer eg om å kome i så god form, at eg kan ta til å hoppe litt på ski att! (Tekst og foto: Arne Martin Bøe)
Det vart tent ein gneist i meg då eg jobba eitt år som assistent på Fagerli leirskule utanfor Geilo rett etter millenniumskiftet, og eg fekk lyst til å satse på dette i yrkeslivet. Så etter å ha teke grunnfag i pedagogikk og jobba som skiinstruktør på Skeikampen, flytte eg heim, og fekk ei stilling på Vassfaret leirskule. Det er om lag 1000 elevar frå 6. og 7. klasse som er innom hjå oss i løpet av året. Vi har fokus på uteaktivitetar, der mellom anna fjellturar, bading, ski- og snøholeturar, samt overnatting i lavvo, står på menyen. Undervegs fortel vi segner, forteljingar og krigshistorie knytt til plassane vi dreg på tur til, der Berte Skrukkefyllhaugen, Mikkjel Fønhus og Edvard Elsrud naturlegvis blir mykje sitert. Vi har også litt teoretisk undervising om plantar, dyr og natur, som ungane også får sjå i praksis når vi er ute på tur. Eg meiner at vekesopphaldet hjå oss er viktig for elevane, fordi dei veks på dei erfaringane dei haustar. Mange av dei har ikkje overnatta borte før, og det å vere vekk frå heimen desse dagane, gjev ei kjensle av meistring. Dessutan blir elevane kjende med kvarandre på ein annan måte, og samhaldet blir styrka. Utanom jobben er friluftsliv, fotball og reising nokre av interessene mine. Eg følgjer naturlegvis med no når det er fotball-VM, og det er Brasil som er favorittlaget. Når det gjeld reising, held eg meg unna turistmagnetane, og søkjer meg til meir «fjerne» strok. Eg likar å oppleve noko nytt og autentisk, og ynskjer å sjå det kvardagslege mennesket, og få oppleve den lokale kulturen og maten. Av dei meir særeigne rettane eg har smakt, var då eg fekk servert marsvin i Andesfjella. Og det var no ikkje så ille! (Tekst og foto: Arne Martin Bøe)
For 12 år sidan opplevde eg noko artig. Ein kar i bygda, Gunnar Bergsrud, hadde ingen etter seg, og ville gje bort garden sin, Kølhus, til ein yngre person i bygda. Eg melde mi interesse, og då det skulle avgjerast ved trekking kven som skulle overta garden, var det jammen namnet mitt som stod på lappen! Omtrent på same tida vart eg psykisk sjuk, og var veldig langt nede dei neste åra. Tidvis sat eg berre i ein stol, og håpa eg skulle få døy. Det er ikkje lett å lyfte hovudet og finne ein indre motivasjon til å ta tak i livet sitt, når ein balar med så tunge tankar. Men til slutt innsåg eg at eg måtte gjere noko, om eg skulle kome meg på beina att. Fyrst tok eg kurs i meditasjon, og seinare kurs og utdanning i familiekonstellasjonar og traumeterapi. Utdanninga gjorde at eg utvikla meg som person; eg fekk eit større perspektiv, og ei betre forståing av dei ulike sidene ved livet. Men det kravde mange år med hard jobbing, før eg klarte å karre meg tilbake til livet. Likevel er eg glad for at eg fekk oppleve denne store nedturen, for kunnskapen eg tileigna meg på vegen skulle vise seg å bli verdifull — ikkje berre for meg sjølv, men også i mitt arbeid for å hjelpe andre. No jobbar eg som miljøarbeidar på Fekjær, og eg er i ferd med å avslutte eit engasjementet som erfaringskonsulent. Eg har også leigd lokale på Joker i Hedalen, der eg skal opne eit tilbod for personar som har noko dei vil arbeide seg gjennom, eller som har eit ynskje om å gå djupare i seg sjølv. Sjølv var eg nøydd til å grave djupt for å hente krefter til å stå løpet ut, og kome dit eg er no. Og eg må seie at eg er stolt av den personen eg er i dag, for dei erfaringane eg hausta førte til at eg vart ei betre mor, ei betre kone, og eit betre menneske. (Tekst og foto: Arne Martin Bøe)
Eg kjem opphavleg frå Asker, men flytte til Hedalen i 1978, og vart glad i så vel fjellet som valdrisane. På byrjinga av nittitalet flytte eg til Fagernes, før eg drog ut for å gå sjukepleiarskulen. Men etter at eg hadde teke vidareutdanning som psykiatrisk sjukepleiar, flytte eg til Øystre Slidre i 2002, og har sidan jobba i den psykiske helsetenesta i kommunen. Ein ting som bekymrar meg i jobbsamanheng, er at mange legar er altfor slepphendte med å gje ut medisinar. For å få bukt med dette må ein endre systemet, og tankegangen om årsaka til psykiske lidingar. Elles er eg oppteken av å jobbe i grupper, til dømes samtalegrupper, nettverksmøter og ulike kurs, der brukarar med lik problematikk kjem saman. Dette gjev meir likeverdige relasjonar enn det som er tilfelle mellom den autoritære hjelparrolla, og brukarrolla. Dessutan er ein ikkje åleine i ei gruppe, noko som i seg sjølv kan vere positivt for den enkelte. Men det er dessverre ikkje så stort fokus på å jobbe i slike grupper i Valdres. Ein annan grunn til at eg har så stor tru på å delta i grupper, kjem av nokre vonde opplevingar eg hadde i oppveksten. Mellom anna miste eg veslebroren min i ei trafikkulukke då eg var 11 år gamal. På den tida var ikkje hjelpeapparatet så godt som i dag, men eg hadde heldigvis familie og vener som gav meg omsorg, støtte og trøyst. Slik hjelpte dei meg å lette den børa eg bar, noko som gjorde det lettare for meg å jobbe meg gjennom sorga. Dette synte meg at det er mange fordelar ved å stå saman i tunge tider, og at lækinga går fortare når ein er fleire i same båt. (Tekst og foto: Arne Martin Bøe)
Eg vaks opp i Hølera, og båe foreldra mine var med i Hølerafossens festlige menneskeforening. Dessutan hadde eg ei tante frå Hedalen, som ofte tok meg med til Hedalen på teaterframsyningar. Slik fekk eg tidleg interesse for revy og teater, så då eg flytte saman med mannen min til Hedalen i 2005, vart eg med i Hedalen ungdomslag nesten med det same, der eg no er leiar. Ungdomslaget vart skipa i 1898, og står sterkt i Hedalen. Dei fyrste åra tok dei mellom anna føre seg ein del samfunnskritiske spørsmål, men seinare er det helst som ein samlingsplass i bygda, og frå scenen vi har markert oss. Ungdomslaget driftar teaterlaget, arrangerer offentlege festar, barnekafé, damenes aftan, med meir, og har hatt to årlege teateroppsetjingar sidan 1920-talet; fjerde juledag og syttande mai. Det er godt samhald i Hedalen, og folket her er interesserte i at vi skal ha ei aktiv og attraktiv bygd. Det er mange som engasjerer seg i lag og organisasjonar, mange som er med og dreg lasset, og det herskar ein stor dugnadsånd. Sjølv er eg politisk aktiv, og representerer SP i kommunestyret. Det politiske engasjementet mitt skaut verkeleg fart då det vart prat om å leggje ned skulen, for eg er oppteken av at bygda skal vere levande. Eg synest det er viktig å ta ansvar, og prøve å gjere noko for å hindre utflytting, og fremje tilflytting. (Tekst og foto: Arne Martin Bøe)
Strikking og skinnfellarbeid, er to av mine store lidenskapar. Eg lærte å strikke av naboen då eg var seks år gamal, og det fyrste eg skulle strikke, var ein firkanta gryteklut. Det gjekk bra det, bortsett frå at grytekluten ikkje vart firkanta! Skinnfellarbeidet tok eg til med for om lag seks år sidan. Eg kjøper ferdige saueskinn som eg syr saman, og ved hjelp av trykkblokker og tekstilfargar, lagar eg mønster på kjøtsida av skinna. Vi er ein gjeng på 10-12 stykke som held på med dette, og som møtest ein gong i månaden. Nokon reiser endatil heilt frå Horten for å vere med. Den dagen eg fylte 30 år døydde far min, etter kort tids kreftsjukdom. Eg vart sint, og syntest det var urettferdig at eg skulle miste han så tidleg. Men sjølv om han var sjuk berre ei kort stund, fekk vi likevel snakka ein del saman. Vi fekk teke farvel, og det er eg glad for. Mannen min vart òg råka av sjukdom, då han vart hjartesjuk for nokre år sidan. Ei tid seinare var eg redd eg skulle miste han. Han vart innlagd på sjukehuset for eit rutineinngrep, men hjartet hans stoppa, og dei fekk så vidt liv att i han. Då han vakna til att, sa han at han hadde vore på den andre sida. Han sa at han hadde sett eit lys, og at han hadde høyrt stemmer. Eg er ikkje personleg kristen, men eg trur at det er noko meir. Det har denne hendinga som mannen min opplevde bidradd til, og det har ført til at eg har fått ei litt anna perspektiv på livet. (Tekst og foto: Arne Martin Bøe)
Eg lærte det fyrste gitargrepet då eg var seks år gamal, og sidan har musikken hatt ein stor plass i hjartet mitt. Eg byrja også å spele piano tidleg, og var med i korps, og sidan i eit gospelkor. For 20 år sidan starta eg opp eit band som vi kalla «Jetz». Vi gav ut 3-4 cd´ar, og reiste rundt på turnear, men gav oss for ein del år sidan. No i seinare tid har vi funne saman att, og har teke til att med øvingar. Av yrke er eg musikklærar i kulturskulen, og dirigent i Hedalen songkor. Eg må seie det er veldig gjevande å få undervise dei unge i noko eg sjølv har hatt så stor glede av heile livet. Elles er eg glad i å reise, og prøver å få til minst ein tur kvart år. Eg har vore sju gonger i Etiopia, og den fyrste turen hit, gjorde noko med meg. Ja, eg vil seie det så sterkt at eg fekk eit anna syn på livet. Folka der er så utruleg gjestfrie. Dei lever i stor fattigdom, men eg vart likevel beden inn i fleire heimar og gjeve mat, sjølv om dei kanskje ikkje hadde nok til å bli mette sjølve. Og når vi ser at Etiopia har teke imot 5 millionar flyktningar endå så fattige dei er, kan vi som nasjon og folk kanskje gå litt i oss sjølve. Vi er eit av verdas rikaste land, men tel likevel på knappane, og skal helst ikkje ta imot nokon. Så er det noko vi kan trenge meir av her til lands, er det opne sinn og opne armar. (Tekst og foto: Arne Martin Bøe)
Ein dag flytte det ein familie frå Hedalen inn i naboblokka vår i Rælingen, der eg vaks opp. Dei hadde tre søner som eg vart kjend med, og i helgene frå påske og fram til snøen kom, fekk eg vere med til hytta deira i Hedalen. Eg likte meg godt her oppe, for det var så stille og fint. Difor leigde eg meg ei hytte på Teinevassåsen frå 1991 til ca år 2000, der eg var kvar helg, og i 1997 melde eg flytting til Hedalen. Etter at eg flytte har eg leigd meg husrom nede i bygda, og så har eg ei gamal seter i Vassfaret som vart bygd opp att etter fyrste verdskrigen, då ho vart rasert. Det er godt å vere ute, så om sumaren likar eg godt å fiske – både med oter og stong – og i vinterhalvåret tek eg ein skitur no og då. På laurdagane køyrer eg ut aviser. Sidan eg skal vere på Bagn til klokka halv fire om morgonen, og må lufte hunden før eg dreg heimafrå, må eg stå opp ved 2-tida for å kome tidsnok. Ruta eg køyrer er nær 18 mil lang, og eg er ferdig klokka halv ti på føremiddagen. Det har vore ein del utfordringar med å få ut avisa på laurdagane, sidan «Kvikkas» ikkje klarte å levere som lova. Men no som abonnentane får avisa når dei skal om morgonen, er dei sjølvsagt godt nøgde. (Tekst og foto: Arne Martin Bøe)
© 2024 — Avisa Valdres
Utviklet av Ormstad Multimedia — Opp ↑