Eg vaks opp på ein gard som éin av 11 sysken. Vi låg fleire på same rom, i eit hus som var gamalt, trongt og kaldt, men vi vart ein samansveisa gjeng som har vore der for kvarandre heile livet. Etter å ha jobba for Per Sælid eit par år i ungdomen, flytte eg til Gjøvik og tok tømrarutdanning. Så avtente eg fyrstegongstenesta, tok meisterbrev i tømrarfaget og flytte til Oslo. Her budde eg i 20 år, og dreiv sjølvstendig som snikkar frå 1968. Men då den eine broren min tipsa meg om ein gard som var til sals, slo eg til og flytte heim. På garden har eg sett opp tre timbrer: To stover og eit stabbur – og ein stor garasje der mellom anna det store vasshjulet utanfor Gjestegården på Fagernes vart laga. Og sidan eg synest at skifer er eit fantastisk materiale, har eg lagt skifertak på stovene, og no står stabburet for tur. Dei fyrste åra etter at vi kjøpte garden pendla eg til Oslo, medan eg rusta opp våningshuset på garden. Og etter at vi flytte heim dreiv eg litt som snikkar, og jobba også deltid som takstmann. Dessutan dreiv eg «BP» i Røn i seks år, og har dei siste 25 åra drive med produksjon av juletre. Eg var også med å starte Vestre Slidre Frp i si tid, og var mellom anna formann i Oppland Frp i to periodar. Elles er eg interessert i hagearbeid, eg likar å gå i skogen og plukke bær, og er ein ivrig fiskar. Dessutan likar vi å reise. Eg må nemne ein tur til USA der vi var innom eit par farmar. På den eine hadde dei 8 000 mjølkekyr, og på den andre var det ein million kyllingar, så det var ikkje akkurat småbrukarar som dreiv der! Men det er byggjeverksemda som har stått hjartet mitt nærast, og det likaste av alt, var då eg i 1976 teikna og bygde nytt hus på garden der eg vaks opp. For endeleg fekk dei gamle eit betre hus, og det å få sjå kor glade og takksame dei vart, er den beste løna eg kunne fått. (Tekst og foto: Arne Martin Bøe)
Far min var leirskulelærar på Fjellsyn, så dei fire fyrste åra av livet budde eg i Etnedal, før vi flytte til garden der far min vaks opp i Vang. Sidan mor mi kjem frå Stryn, reiste vi til Vestlandet på ferie kvar sumar. Eg vart derfor veldig glad i Vestlandet, så då eg etter ungdomsskulen skulle velje skule, fall valet på Nordfjord, og folkehøgskulen på Sandane. Og det angrar eg ikkje på, for det er det beste året eg har hatt i livet mitt! Det var også her eg møtte Oddvin, som eg gifte meg med sju år seinare. Etter folkehøgskulen gjekk eg gymnaset på Fagernes, så var eg «au pair» hjå tanta og onkelen min i Trondheim, før eg utdanna meg til førskulelærar i Oslo. Den sumaren eg var ferdig på skulen gifte eg og Oddvin oss, og flytte fyrst til Måløy, så til Stryn, før vi enda opp i Vang i 1998. Her heime har eg jobba i barnehagane Fredheim og Øye, men etter til saman 20 år i yrket sa eg opp, og byrja som assistent for Torstein Lerhol for fem år sidan. Dette er eit arbeid eg likar veldig godt, for jobben er variert, og det er utruleg gjevande å kunne vere til hjelp, og samstundes få så mykje tilbake sjølv. Utanom arbeidet er eg veldig glad i å gå fjellturar. Sumaren i fjor var heilt fantastisk, og då vart det ein fjelltur nesten kvar dag eg hadde fri. Det blir naturleg nok flest turar i Valdres, men vi er også ein del på Vestlandet. Og sidan vi har hytte på Mugnestølen oppunder Slettefjell, er det Mugnetind som oftast blir besøkt. Elles likar vi å reise, og brukar å reise på ferie med to venepar. Men når eg skal kose meg ein heilt vanleg kvardag, fyller eg eit glas med frosne bringebær, har i ein dash sitron, og fyller opp med cola. Har eg i tillegg ein pakke med Smash maissjokolade og det går noko bra på TV, krøllar eg føtene godt oppunder meg i godstolen, og kan ikkje betre ha det! (Tekst og foto: Arne Martin Bøe)
Etter gymnaset var eg sivilarbeidar på Grimebakken, som var ein heim for psykisk utviklingshemma born og unge. Desse fine menneska gjorde eit sterkt inntrykk på meg, noko som vart avgjerande for at eg resten av yrkeslivet valde å jobbe med menneske med ulike utfordringar. Så etter siviltenesta flytte eg til Oslo, og tok dei neste seks åra utdanning innan sjukepleie, sosialt arbeid og diakoni. Eg har bestandig likt å reise, og på barneskulen skreiv eg jamvel stil om kor sterkt eg lengta etter å få vere på tur. No har eg vore rundt i store delar av verda, der særleg eit besøk i Etiopia for nokre år sidan sette sine spor: Kvinnene stod opp før sola, for å gå 10–12 kilometer etter brensel. Dei samla kvistar i ein stor haug, og bar den tunge børa på krokete ryggar same vegen tilbake, for så å lage mat til mennene sine. Frå den dagen av lovde eg meg sjølv at eg aldri meir skulle klage på eigne vegne. Frå 2000 til 2003 flytte eg til USA for å jobbe i sjømannskyrkja i New Orleans. Eg gjorde alt frå å rake lauv til å avhalde gudstenester, men var for det meste på skipsbesøk hjå norske sjøfolk. Dette var ei fantastisk fin tid i ein by eg vart uendeleg glad i, og som eg har vitja fleire gonger sidan. Ja, eg har til og med vore her som turistguide tre gonger! No har eg vore pensjonist i ni år, men eg er framleis aktiv. Eg sit i styret på Stabburshella, og har vore med i pilegrimsfellesskapet sidan starten i 2003. Dessutan skriv eg i Kyrkjeliv, eg er veldig glad i å gå i fjellet, og er ein ivrig fotograf – særleg med fuglar som motiv. Men når eg skal slappe av er eg åleine heime, og set meg til med nokre av fotobøkene mine, med jazz frå New Orleans, eller Beethovens niande symfoni på full styrke. Då skal eg seie deg det er ein som trør takta! (Tekst og foto: Arne Martin Bøe)
Då eg var 15 forlét eg Slidre for å ta utdanning, og det skulle gå 47 år før eg flytte tilbake. Fyrst vart det realskule og gymnas, før eg gjekk på Norges Handelshøgskule og avtente fyrstegongstenesta. Deretter flytte eg til Oslo, og jobb i det som no heiter Innovasjon Norge. Det var i Oslo eg møtte kona mi. Ho var frå Fauske, så i 1971 flytte vi til Bodø. Etter kvart flytte vi til Austlandet att, der eg mellom anna hadde jobbar som kontorsjef i Gausdal kommune, og viseadministrerande direktør i det som no heiter SpareBank 1 Østlandet. Dei siste 27 åra i yrkeslivet jobba eg i bank, og var sterkt involvert i datautviklinga. Eg reiste mykje i Europa og USA for å følgje med på det som skjedde, og vi vart faktisk den fyrste banken i Norge som fekk nettbank. Men 47 år etter at eg reiste frå Slidre, flytte eg tilbake saman med kona mi. Vi fekk 11 år saman på mine barndomstrakter, før ho døydde frå meg i januar 2018. Vi heldt saman i nær 50 år, og det er useieleg vondt at ho ikkje lenger er hjå meg. Etter at ho vart borte, har eg reist veldig mykje. Både til vener og til stader der det kan vere fine motiv å forevige med kamera, for eg er ein over middels ivrig fotograf. Interessa for fotografering fekk eg som smågut, og eg laga meg endatil mørkerom på soverommet. Men etter at eg vart pensjonist, og særleg etter at eg vart åleine, har fotograferinga vorte noko meir enn ein hobby. Eg har vorte flinkare, og har også fått eit par–tre av bileta mine vist på NRK si vêrmelding – no sist eit fotografi frå Nøsen den 8. desember. Det var trist å bli åleine, men livet må gå vidare. Og fotograferinga syter for at eg har noko å finne på, og får fine opplevingar i naturen. For sjølv om eg har mange fine minne å sjå tilbake på, er eg ikkje metta på opplevingar enno. (Tekst og foto: Arne Martin Bøe)
Etter to år som energimontørlærling hjå SAE frå 1994, vart eg kalla ut til fyrstegongsteneste. Det var ikkje råd å få jobb som energimontør etter militæret, så eg byrja som elektrikar der eg vaks opp, i Sørskogbygda i Elverum. Men heldigvis ringte dei frå SAE nokre månader seinare og tilbaud meg fast jobb, og eg flytte til Sør-Aurdal for godt. Eg fekk plass på fotballaget til SAFK, som det heitte den gongen, der eg spelte venstre back. Vi hadde dei to beste laga i Valdres då, med eitt lag i tredje divisjon, og eitt i fjerde. Eg spelte for tredje divisjonslaget. Eg slutta i 2003/2004, og prøvde meg på eit comeback i 2005, men korsbandet rauk på fyrste treninga, og dermed var den karrieren over. Men eg har vore fotballtrenar nokre år, for eg har to døtrer på ni og femten som spelar for Bagn. Eldste dottera vår på 17 har ein svært sjeldan diagnose, som eit kombinert team frå Ullevål og Nederland driv og forskar på. Ho sit i rullestol og har ikkje språk, for ho har ein framskriden sjukdom som gjer at ho stadig mistar ferdigheiter. Men no har ho heldigvis fått medisinar som bremsar sjukdomsutviklinga. Det har vore ein kamp om å få sett ei diagnose slik at vi skulle få rettigheitene vi har krav på frå NAV, men det har vorte betre etter kvart. Vi har også fått eit godt tilbod frå kommunen. Kona mi får pleiepengar for å vere heime og ta seg av dottera vår, og byrja i vår å jobbe i ei lita stilling utanfor heimen. Elles har eg sete i styret i Valdres Snøskuterklubb dei siste åra, og eg er ein ivrig elgjeger. Men årets høgdepunkt er å reise på tur med kona, berre eg og ho. Vi kjøper ikkje julegåver til kvarandre, men sparar pengane til denne turen, som helst går til varmare strøk. (Tekst og foto: Arne Martin Bøe)
Dei 15 fyrste åra av livet budde eg på Flekkerøy utanfor Kristiansand. Sidan mødrene våre var heimeverande, gjekk vi ikkje i barnehagen. Så om sumrane var det litt som i «vi på saltkråkan», og det yra med ungar ute. Alle ungane var knallbrune på ryggen, fordi vi låg så mykje på brygga og fiska krabber. Eg flytte til Søgne då eg var 15, der eg gjekk tre år på lina for landbruksfag på vidaregåande. Her var det mange praktiske fag, og eg lærte mellom anna å køyre traktor og bruke motorsag, noko som gav nyttige erfaringar inn i yrkeslivet. Skulen hadde også eigen stall der eg var veldig mykje, sidan eg har hatt ei stor hesteinteresse frå eg var 9 år. Andre året på vidaregåande møtte eg ein staut valdris. Han ville bli taksidermist, men etter at skuleåret var omme måtte han flytte til Rindal i Møre og Romsdal for å ta læretida si. Så då eg vart ferdig med tredje året, flytte eg etter. To år seinare var han ferdig med læretida, og vi flytte til Valdres i 2006. Eg jobba mellom anna som landbrukspraktikant, og på meieriet, før eg hausten 2011 byrja på desentralisert lærarutdanning på Leira. No underviser eg ungdomstrinnet ved Vestre Slidre skule i matte, norsk og naturfag, og trivst veldig godt med det. Eg er oppteken av å få elevane engasjert, og ser at det å legge inn ein del praktiske øvingar er ei god hjelp i så måte. Når eg har fri er eg veldig glad i å reise, og har vore særleg mykje i Asia. Det skuldast nok i stor grad den fyrste turen min til Thailand, og møtet med så mykje fantastiske folk, godt klima og fin natur. Eg har også vore mange turar på Filippinane, der eg har fått mange gode vener. Fyrste gongen eg var på Filippinane lærte eg å kite, og vart heilt hekta. Så det er eit fast gjeremål kvar gong vi kjem dit! (Tekst og foto: Arne Martin Bøe)
Etter vidaregåande la eg ut på fleire eventyr. Eit år fekk eg oppleve alt det beste California har å by på, og det var heilt fantastisk! Då fekk eg sjå at til og med California har kvardagar, men også jordskjelv! Deretter fekk eg jobb på eit cruiseskip, med stopp på stader som Alaska, Hawaii, Mexico, Australia, New Zealand, Tasmania, Fiji, Florida, Karibia og fleire stillehavsøyer. Eg har også jobba i Klosters i Sveits, og er så heldig at eg har fått reist mykje, og har vorte rik på opplevingar. Eg flytte heim til Valdres i 2001, etter å ha teke eit treårig høgskulestudium i produktdesign, med leire som materiale. Men det var fyrst i 2012 at eg tok til å jobbe med leire, takka vere Eli Østengen, som lét meg få låne verkstaden hennar i Volbu. Inspirasjonen bak det eg lagar, finn eg i kulturarven min. Mønstera og motiva er mellom anna henta frå det gamle vaffeljarnet til bestemor, låveroser, valdresbunaden og bunadsskjorter, men også frå ulike dyr og detaljar i naturen. Eg legg sjela mi i arbeidet, og med hendene formar eg gjenstandar som fortel ei historie. Eg likar eit reint uttrykk, og som dekor brukar eg relieff, fordi det gjev litt meir liv. Produkta mine har fått heiderleg omtale frå Norsk Designråd og Norske Industridesignerar, og det er ei anerkjenning som sjølvsagt er artig å få. Dessutan har eg fått eit bestikksett i produksjon hjå Troll-Tinn, og det er stas! Det er kanskje alle utanlandsturane som er årsaka til at det eg lagar er så knytt til det norske, og det ifrå Valdres. For når ein er borte over tid saknar ein det som er heime, og alle minna ein hentar fram, blir sterke og levande. Då kjenner ein tydeleg i hjartet kva som betyr noko, og betre inspirasjon er det vanskeleg å finne! (Tekst og foto: Arne Martin Bøe)
© 2023 — Avisa Valdres
Utviklet av Ormstad Multimedia — Opp ↑